TÁC GIẢ SÁCH I, II CÁC VUA
Theo nguyên văn Hê-bơ-rơ, hai
sách nầy vốn là một quyển, về sau dịch ra tiếng Hy-lạp mới chia làm hai; Bản
tiếng La-tinh cũng vậy. Nên lưu truyền đến nay, bản nào cũng chia làm hai.
1. Thể lệ sách:
Hai sách nầy
khi chép các niên hiệu và sự việc xảy ra thường nói Giu-đa cặp theo với
Y-sơ-ra-ên. Sách ghi chép tóm tắt những việc lớn xảy ra trong vòng hơn 400 năm,
tức bao gồm cả thời quân chủ, trừ ra thời vua Sau-lơ và Đa-vít trị vì. Xét chung,
khi chép các sự việc xảy ra, có việc chép hơi dài dòng, có việc chép rất vắn
tắt, ví dụ như chép về vua Sa-lô-môn cộng tới 11 đoạn, hầu như choán đến một
phần tư sách. Ma-na-se ở ngôi lâu hơn Sa-lô-môn, thế mà chỉ chép vỏn vẹn có 18
câu là hết! Vả lại văn viết không thống nhất, trước sau có phần mâu thuẫn nhau:
như nói vua Sa-lô-môn "chiêu mộ" người Y-sơ-ra-ên làm "phu
dịch" (ICác 5:13; 12:4); lại nói không bắt người Y-sơ-ra-ên
làm "tôi mọi" (ICác 9:22).
Như nói Rô-bô-am muốn đánh với Giê-rô-bô-am, nhưng vì tiên tri khuyên can lại
thôi (ICác 12:21-24) sau lại nói Rô-bô-am hằng đánh nhau
với Giê-rô-bô-am luôn (ICác 14:30; 15:6). Bởi vậy, sách nầy dường như không
phải từ một người viết ra, nhưng có lẽ rút trong các sách mà biên tập nên. Các
sách mà sách nầy thường trưng dẫn là chuyện các vua Giu-đa và chuyện các vua
Y-sơ-ra-ên; cũng lượm lặt trong sách hành trạng của vua Sa-lô-môn nữa (ICác 11:41). Còn chỗ nói đến việc Đền
thờ thì dường như chép ở một sách khác. Ngoài ra còn có các sách như chuyện
Ê-li và Ê-li-sê, lịch sử tiên tri, và hành trạng của Ê-sai nữa. Xem sách Ê-sai
và sách II Các vua, thấy lời văn thỉnh thoảng giống nhau. Hoặc có thể hai sách
nầy cùng ra từ một bản gốc chăng?
2. Tôn chỉ của sách:
Xem suốt
cả sách thì biết tác giả giữ tôn chỉ của sách là chuyên ghi chép quốc sử, nhưng
cũng lượm lặt những việc thuộc lịch sử để ngu#253; khuyên răn về tôn giáo. Xem ICác 22:41-43, 45-46 thấy rằng hễ việc gì không
liên quan về tôn giáo thì chỉ nói đến sơ lược tên, tuổi và họ nhà mẹ của vua
luôn với ngày tháng trị vì thôi, chớ không tường thuật đến việc làm. Hễ đã
tường thuật việc làm của ai thì cũng ghi ngay người đó là thiện hay ác. Mà gọi
là thiện hay ác là tùy theo thái độ và hành động của người đó đối với tôn giáo
thế nào, nghĩa là có trừ bỏ hay không trừ bỏ được cái nghi thức nhân dân thờ
lạy ở trên núi. Ý chỉ cốt yếu của sách nầy là thờ phượng Đức Chúa Trời phải đến
Đền thờ Giê-ru-sa-lem; bằng chẳng vậy thì trái với luật pháp của Đức Chúa Trời.
Như vậy, tương tự với lẽ đạo cốt yếu trong sách Phục truyền luật lệ ký. Trong
Phục truyền luật lệ ký thường nói: dân chúng tuân giữ luật pháp thì được phước;
nếu không thì phải chịu tai vạ. Tác giả hai sách Các vua nầy lấy việc trong
lịch sử để chứng minh điều đó là chân thật. Lý do khiến nước Y-sơ-ra-ên phải bị
diệt vong là vì vua và dân nước đó không thờ phượng Đức Chúa Trời ở đền thờ
Giê-ru-sa-lem, nhưng lại thờ lạy bò vàng trên các nơi cao. Nói về nước Giu-đa
cũng vậy: Vua Đa-vít kính thờ Đức Chúa Trời, thì Ngài ban phước cho. Sa-lô-môn
xây Đền thờ Giê-ru-sa-lem cũng được Đức Chúa Trời ban phước. Còn việc về sau
vua đã lập bàn thờ, tin theo thần khác, thì trong sách cũng có lời chê. Vậy,
chúng ta thấy rằng mục đích sách nầy là cốt dẫn dắt người ta làm lành.
3. Thời gian viết sách:
Một
sự kiện được ghi trong phần cuối cùng của sách nầy là khi Giê-hô-gia-kin vua
Giu-đa được tha ra khỏi ngục nhằm năm 561 T.C., vua Ba-by-lôn đã "cho
người ăn đồng bàn với mình trọn đời người." Cứ coi hai chữ "trọn đời,
" thì chắc sách nầy được viết vào thời gian sau khi Giê-hô-gia-kin qua
đời, khoảng năm 550 T.C.. Nhưng bắt đầu khởi thảo có lẽ vào năm 600 T.C.. Bấy
giờ thành Giê-ru-sa-lem còn chưa bị hủy phá, tác giả muốn khuyên lơn mong cho
nhân dân hối cải chăng? Nếu như vậy, chừng năm 600 T.C., có lẽ bản thảo đã được
viết đến IICác 23:25 hoặc
28, thì thôi. Sau đó 50 năm, người Y-sơ-ra-ên ở Ba-by-lôn lại viết tiếp theo
cho trọn chăng.
4. Tác giả sách I, II Các Vua:
Về vấn đề ai chép
sách nầy hơi khó giải quyết. Theo truyền khẩu của người Do-thái, thì nói
Giê-rê-mi là tác giả, nhận định như vậy là bởi chứng cớ nội dung, lại thêm ngôn
ngữ dùng trong sách nữa. Đoạn chót của sách này so sánh với đoạn chót sách Sử
ký đều tỏ dấu tích rằng sách đã được viết bởi một người không đi làm phu tù,
song ở lại xứ Giu-đê sau khi Đền thờ bị hủy phá. Điều ấy hiệp với Giê-rê-mi.
Những biến động lựa chọn được đưa vào trong sách đều là truyện người đó có sự
hiểu biết riêng và cho những biến động đó là quan trọng. Người chép sách Các
Vua không nói gì về người Do-thái hoặc người Canh-đê trong xứ Do-thái, điều đó
hiệp đúng với nhận định rằng tác giả là Giê-rê-mi, vì ta biết Giê-rê-mi đã đi
xuống Ai-cập cùng với những người trốn tránh. Thật vậy, niên hiệu sách và địa
vị của tác giả dường như được tỏ rất rõ bởi sự kết thúc truyện ở IICác 25:26, như trường hợp sách Công vụ
các sứ đồ. Sự hiệp đoạn 25 nầy với sách Giê-rê-mi mà làm thành Giê 52:1- (Thêm một khúc 28-30) là một
chứng cớ rất cổ, nếu không phải là chứng cớ đồng thời, rằng Giê-rê-mi là tác
giả của sách. Trở ngược lại đến đoạn IICác
24:1-, ta thấy trong câu 14, có kể ra những người cùng đi phu tù với
Giê-hô-gia-kin, cũng giống trong Giê
24:1; và trong IICác 24:13 có
trưng dẫn đến các khí dụng của Đền thờ giống như trong Giê 27:18-20; 28:3, 6. Dầu truyện kể vắn tắt nhưng cũng chỉ
rõ những điểm quan trọng trong các biến động chính trị trong đời Giê-rê-mi; dầu
vậy, điều rất đáng chú ý là không nói đến tên Giê-rê-mi lần nào (như có chép
tên trong IISử 36:12, 21), dầu tác giả nhiều lần liên hệ sự
đau đớn của Giu-đa với tội lỗi và sự chểnh mảng với lời Đức Chúa Trời, IICác 17:13; 24:2, 3, v.v.. Tuy nhiên, phải công nhận rằng
những sự kiện đó có liên quan với đời Giê-hô-gia-kim trị vì, nhứt là phần sau,
con đường người đã đi mà chết, truyện kể rất sơ sài so với việc người ta tưởng
có thể được viết từ một văn sĩ đồng thời, sống ở chỗ đó. Song ta nhận thấy cũng
có một cách viết vắn tắt về những tin tức đáng chú ý trong các biến động đồng
thời, rải rác trong các lời tiên tri Giê-rê-mi. Khi cho rằng tác giả IICác là
người đồng thời, và nếu không là Giê-rê-mi, thì phải là người có một phương pháp
riêng để biết chọn lọc những tin tức. Trở ngược lại đến đời Giô-si-a trị vì,
trong đoạn 23:1- và 22:1-, sự liên quan giữa việc hủy phá
thành Giê-ru-sa-lem với tội phạm của Ma-na-se, và sự so sánh điều đó với sự hủy
phá Sa-ma-ri, câu 26, 27, dẫn ta trở ngược lại21:10-13, và khúc đó dẫn đến Giê 7:15; 15:4; 19:3, 4, v.v.. Truyện đặc biệt về lễ Vượt qua
trong đời Giô-si-a, những việc tốt lành khác của người, lời trưng dẫn trong câu
24, 25 đến luật pháp Môi-se, và sự tìm ra sách luật pháp bởi thầy tế lễ
Hinh-kia. Truyện kể đầy đủ hơn về sự tìm tòi đó trong đoạn 22:1- đều phù hợp với Giê-rê-mi, khởi sự
chức vụ tiên tri của mình trong năm thứ XIII đời Giô-si-a, mà Giê 11:1- lặp lại lời trưng dẫn đến cuốn
Sách tìm được như vậy; người tỏ lòng quyến luyến với Giô-si-a, viết lời ca
thương khi vua qua đời (IISử 35:25),
và tỏ ra sách đã tìm được đó là sách Phục truyền luật lệ ký. Khi Giô-si-a hết
trị vì rồi thì không còn chứng cớ tỏ rõ Giê-rê-mi là tác giả nữa.
5. Tiến sĩ Scofield viết tiểu dẫn cho I, II Các Vua như sau:
Tiến sĩ Scofield viết tiểu dẫn cho ICác như sau:
Sách ICác thuật lại sự chết của
Đa-vít, đời Sa-lô-môn trị vì, sự xây cất Đền thờ, sự chết của Sa-lô-môn, sự
phân chia nước dưới đời Rô-bô-am và Giê-rô-bô-am, và lịch sử của hai nước cho
đến đời Giô-ram trị vì trên Giu-đa, và A-cha-xia trên Sa-ma-ri. Sách cũng nói
đến chức vụ quyền năng của Ê-li.
Sách chia làm 7 phần: (I) Từ sự
phản loạn của A-đô-ni-gia cho đến sự chết của Đa-vít, 1:1-2:11. (II) Từ sự lên ngôi của
Sa-lô-môn cho đến sự khánh thành Đền thờ, 2:12-8:66. (III) Từ sự chứng quyết giao
ước Đa-vít cho đến sự chết của Sa-lô-môn, 9:1-11:43.
(IV) Từ sự phân chia nước cho đến sự chết của Giê-rô-bô-am, và Rô-bô-am 12:1-14:31.
(V) Các nước cho đến khi A-háp lên ngôi, 15:1-16:28.
(VI) Sự lên ngôi của A-háp cho đến lúc người qua đời, 16:29-22:40. (VII) Từ sự trị vì của
Giô-sa-phát đến khi Giô-ram lên ngôi cai trị Giu-đa, và A-cha-xia trên
Sa-ma-ri, 22:41-53.
Tiến sĩ Scofield viết tiểu dẫn
cho IICác như sau:
Sách nầy tiếp nối lịch sử của hai
nước cho đến đời phu tù. Sách gồm có sự cất Ê-li lên trời và chức vụ của
Ê-li-sê. Trong thời kỳ nầy, A-mốt và Ô-sê nói tiên tri trong Y-sơ-ra-ên, và
Áp-đia, Giô-ên, Ê-sai, Mi-chê, Na-hum, Ha-ba-cúc, Sô-phô-ni và Giê-rê-mi trong
Giu-đa.
Sách IICác chia làm 7 phần: (I)
Chức vụ cuối cùng của Ê-li và người được cất lên, 1:1-2:11. (II) Chức vụ của Ê-li-sê từ khi
Ê-li được cất lên cho đến sự xức dầu của Giê-hu, 2:12-9:10; (III) Đời trị vì của Giê-hu
trên Y-sơ-ra-ên, 9:11-10:36. (IV)
Đời trị vì của A-tha-li và Giô-ách trên Giu-đa, 11:1-12:21.
(V) Đời trị vì của Giô-a-cha và Giô-ách trên Y-sơ-ra-ên và chức vụ cuối cùng
của Ê-li-sê 13:1-25. (VI) Từ sự chết của Ê-li-sê cho đến
sự phu tù của Y-sơ-ra-ên, 14:1-17:41. (VII) Từ lúc Ê-xê-chia lên ngôi
cho đến khi Giu-đa làm phu tù, 18:1-25:30.
Mục sư Bùi Qúy Đôn sưu tầm
Book of the Kings I, II. Livre
des rois, I, II.
Mọi đóng góp về bài vở xin liên hệ tới chúng tôi qua email:
luaphucamhp@yahoo.com
Trang Hoithanhkienbai Blog: Một trang chia sẻ cho bạn về niềm tin nơi Thượng Đế trong Đức Chúa Giê-xu Christ: Tin tức, dưỡng linh, đời sống, hôn nhân, vvv..
0 Ý Kiến- Bình Luận- Nhận Xét :
Đăng nhận xét
NỘI QUY ĐĂNG NHẬN XÉT
» Hội Thánh Kiền Bái Blog cảm ơn bạn đã giành chút thời gian để đọc bài viết.
» Nếu có thắc mắc hay góp ý, bạn hãy để lại một nhận xét. Nhớ ĐỪNG ẨN DANH vì đây là điều TỐT để gây dựng Cơ Đốc.
» Nếu thấy bài viết hay hãy chia sẻ với những người thân, bạn bè biết.
» Vui lòng đăng những nhận xét, bình luận phải lịch sự và gõ tiếng Việt có dấu .
Những lời comment thiện ý của bạn sẽ giúp trang Hoithanhkienbai Blog ngày một phát triển! Thank you!!!